Vooraf: Het moderne altaar zelf (eind twintigste eeuw) wordt hier niet beschreven, maar wel het kerkzilver.
Omdat het kostbaar is wordt het alleen tijdens kerkdiensten in het priesterkoor geplaatst.
Eind zeventiende eeuw (1675-1700) waren er twee schuilkerken, namelijk in Mijdrecht en in Wilnis-Oudhuizen. In die tijd was er één pastoor, te weten pastoor Vlugt. Onder zijn pastoraat is relatief veel kerkzilver aangeschaft of aan de kerk geschonken. Daar zijn de onderstaande beeldjes een voorbeeld van, maar ook de kandelaars en de twee godslampen (waarvan er één in de kerk hangt).
Dat de kerk twee tabernakelbekroningen heeft komt misschien wel door de twee schuilkerken. Begin 1700 werden de twee katholieke geloofsgemeenschappen samengevoegd en later (1780) kwam er uiteindelijk één schuilkerk (1780-1782) voor Mijdrecht en Wilnis, op de plaats van de huidige pastorie.
De tabernakelversieringen uit de 17e eeuw zijn pas aan het eind van de twintigste eeuw min of meer herontdekt. De kerk van Mijdrecht en Wilnis mag zich daarom verheugen in dit unieke bezit van kunstwerken van de edelsmid Petrus van Millingen.
1e Groep tabernakelbekroning
Tabernakelbekroning 1 (3e kwart 17e eeuw), Peter van Millingen, Utrecht – zilver
Samen met een (verloren gegaan) zilveren kruisbeeld sierde deze groep op feestdagen het tabernakel: in het midden het kruisbeeld, geflankeerd door Maria en Johannes (die op Goede Vrijdag onder het kruis stonden) en daarnaast de beeldjes van Willibrordus en Bonifatius. Tip: klik op de foto voor een afbeelding met de compositielijnen.
Om het oorspronkelijke gebruik te illustreren zijn hier de beeldjes geplaatst op het tabernakel van het Hoogaltaar (Open Monumentendag 2017). Tussen de beeldjes en het altaar en kruis ligt wel drie eeuwen.
Maria (12 cm)
Johannes (21 cm) kijkt schuin omhoog naar Jezus.
Willibrordus op een gravure van Cornelis Bloemaert (1603-1692) inspireerde Peter van Millingen voor het beeldje. Mogelijk heeft de zilversmid met een bedoeling dit beeldje in spiegelbeeld gemaakt. Nu is een opstelling mogelijk waarbij de kruisjes van beide beeldjes aan de buitenzijde van de groep komen: symmetrie!
Zie groepsfoto boven. Opm. Maria en Johannes staan altijd direct naast het kruis.
Willibrordus (detail) met Dom van Utrecht
Bonifatius op een gravure van Cornelis Bloemaert (1603-1692) inspireerde Peter van Millingen voor het beeldje.
Bonifatius
Als Bonifatius op 5 juni 754 met Pinksteren onderweg is naar een door hemzelf afgekondigd doopfeest bij Dokkum, wordt hij overvallen door lieden die aan hun oude geloof willen vasthouden. Zij vermoorden ‘de apostel der Duitsers en der Friezen’ op brute wijze, tezamen met circa vijftig van zijn volgelingen. De oude missionaris zou daarbij nog geprobeerd hebben de zwaardslagen af te weren met een (evangelie)boek.
2e Groep tabernakelbekroning
Gelijk aan groep 1 heeft deze groep Maria en Johannes, maar de twee andere heiligen wijken af. Hier zijn het Petrus en Paulus met de twee bekende attributen; sleutels en zwaard.
Tabernakelbekroning 2 (3e kwart 17e eeuw), toegeschreven aan Peter van Millingen, Utrecht – zilver
Deze tweede groep heeft geen keurstempels, maar kan op grond van de grote overeenkomst met de beeldjes van groep 1 (boven) aan dezelfde edelsmid worden toegeschreven.
Maria (20 cm)
Maria, zijaanzicht.
Johannes (19 cm) kijkt omhoog,
naar Jezus aan het kruis
Petrus heeft sleutels in zijn linkerhand, als symbool van zijn hemelse sleutelmacht.
Matteüs 16:19
18 En ik zeg je: jij bent Petrus, de rots waarop ik mijn kerk zal bouwen, en de poorten van het dodenrijk zullen haar niet kunnen overweldigen.
19 Ik zal je de sleutels van het koninkrijk van de hemel geven, en al wat je op aarde bindend verklaart zal ook in de hemel bindend zijn, en al wat je op aarde ontbindt zal ook in de hemel ontbonden zijn.
Paulus (20 cm) met zwaard
Paulus (20 cm) met zwaard
Paulus, zijaanzicht
Inventarislijst 1983 – klik op de afbeelding voor een vergroting
 |
 |
 |