Vier reliëfs (1880), Friedrich Wilhelm Mengelberg (1837-1919) Duits-Nederlandse beeldhouwer – eikenhout.

Oorspronkelijk deel van de preekstoel, die bij de herindeling van de kerk in 1969-1970 is verwijderd.

Afmetingen 1) 45x51cm, 2/3) 45x52cm en 4) 45x56cm

1. Zacharias, op één knie geknield met wierookvat, ontvangt van de engel die voor hem staat de boodschap, dat zijn vrouw Elisabet zwanger is geworden.

Het wierookvat verwijst naar het priesterschap van Zacharias in de Joodse Tempel.

De afbeelding is geïnspireerd op de tekst uit de Bijbel: Lucas 1,11-14.

11 Opeens verscheen hem een engel van de Heer, die aan de rechterkant van het reukoffer-altaar stond. 12 Zacharias schrok hevig bij het zien van de engel en hij werd door angst over-vallen.
13 Maar de engel zei tegen hem: ‘Wees niet bang, Zacharias, je gebed is verhoord: je vrouw Elisabet zal je een zoon baren, en je moet hem Johannes noemen. 14 Vreugde en blijdschap zullen je ten deel vallen, en velen zullen zich over zijn geboorte verheugen.

 

2. Herodes, gezeten met achter hem zijn vrouw Herodias. Johannes de Doper vermaant Herodes omdat hij niet met de vrouw van zijn broer kan trouwen.

De afbeelding is geïnspireerd op de tekst uit de Bijbel: Marcus 6, 17-20

17 Want Herodes had Johannes gevangen laten nemen en hem, aan handen en voeten geketend, laten opsluiten vanwege Herodias, de vrouw van zijn broer Filippus, met wie hij getrouwd was. 18 Johannes had namelijk tegen Herodes gezegd: ‘U mag niet trouwen met de vrouw van uw broer.’
19 Sindsdien had Herodias het op hem gemunt en wilde ze hem uit de weg ruimen, maar ze kreeg er de kans niet toe, 20 want Herodes had ontzag voor Johannes, omdat hij wist dat hij een rechtvaardig en heilig man was, en hij nam hem in bescherming.

 

3. Johannes de Doper zit op een bank, waaraan hij met één hand is vastgeketend. De andere hand wijst schuin naar achteren. Voor hem staan twee van zijn leerlingen. Hij stuurt ze naar Jezus, op onderzoek uit.

De afbeelding is geïnspireerd op de tekst uit de Bijbel: Lucas 7,18-14.

18 Johannes kreeg van zijn leerlingen bericht over al deze gebeurtenissen. Hij riep twee van zijn leerlingen bij zich 19 en stuurde hen naar de Heer, aan wie ze moesten vragen: ‘Bent u degene die komen zou of moeten we een ander verwachten?’
20 Toen de mannen bij hem gekomen waren, zeiden ze: ‘Johannes de Doper heeft ons naar u gezonden om u te vragen: “Bent u degene die komen zou of moeten we een ander verwachten?”’ 21 Hij genas toen juist veel mensen van ziekten en allerlei aandoeningen en van boze geesten en hij gaf tal van blinden het gezichtsvermogen terug. 22 Hij antwoordde: ‘Zeg tegen Johannes wat jullie gezien en gehoord hebben: blinden kunnen weer zien, verlamden weer lopen, mensen met huidvraat worden gereinigd en doven kunnen weer horen, doden worden opgewekt, aan armen wordt het goede nieuws bekendgemaakt. 23 Gelukkig is degene die aan mij geen aanstoot neemt.’
24 Toen de afgezanten van Johannes vertrokken waren, zei hij tegen de menigte over Johannes het volgende: ‘Waar zijn jullie in de woestijn naar gaan kijken? Naar het wuiven van het riet in de wind? 25 Wat zijn jullie dan gaan zien? Een mens die zich in fraaie gewaden hulde? Welnee, want wie voorname kleding draagt en in weelde leeft, woont in een paleis. 26 Wat zijn jullie dan wel gaan zien? Een profeet? Jazeker, zeg ik jullie, en zelfs meer dan een profeet. 27 Hij is degene over wie geschreven staat: “Let op, ik zend mijn bode voor je uit, hij zal een weg voor je banen.” 28 Ik zeg jullie: van allen die geboren zijn uit een vrouw is niemand groter dan Johannes, maar in het koninkrijk van God is de kleinste nog groter dan hij.’

 

4. Onthoofding van Johannes de Doper, voor een lage muur geknield, met de handen gevouwen. Achter hem de soldaat met opgeheven zwaard. Achter de muur kijkt Salomé, met schaal, toe.

De afbeelding is geïnspireerd op de tekst uit de Bijbel: Marcus 6, 22-28

22 De dochter van Herodias kwam binnen om voor Herodes en zijn gasten te dansen, wat bij hen erg in de smaak viel. De koning zei tegen het meisje: ‘Vraag me wat je maar wilt, en ik zal het je geven.’ 23 En hij bezwoer haar: ‘Wat je ook vraagt, ik zal het je geven, al was het de helft van mijn koninkrijk!’
24 Ze ging naar haar moeder en vroeg: ‘Wat zal ik vragen?’ Haar moeder zei: ‘Het hoofd van Johannes de Doper.’ 25 Haastig ging ze weer naar binnen, stapte recht op de koning af en zei tegen hem: ‘Ik wil dat u me nu meteen op een schaal het hoofd van Johannes de Doper geeft.’ 26 Deze vraag bedroefde de koning zeer, maar hij wilde het haar niet weigeren omdat hij in het bijzijn van zijn gasten een eed had gezworen. 27 Hij stuurde iemand van zijn garde weg met het bevel hem het hoofd te brengen. De soldaat ging naar de gevangenis en onthoofdde Johannes. 28 Hij bracht het hoofd binnen op een schaal en gaf het aan het meisje, en zij gaf het aan haar moeder.

Op deze historische foto (1947) is het eerste tafereel – Zacharias met de engel – goed zichtbaar

In 1969/1970 kwam de preekstoel in bezit van de Onze Lieve Vrouwekerk van Apeldoorn.

Klik hier voor een beschrijving van de preekstoel en u ziet ook een montage foto van preekstoelkuip met het (bovenstaand) reliëf 2; u ziet hoe het ooit was.

 

De preekstoel was een geschenk van G. Ekelschot op 24 juni 1880, de feestdag van de Geboorte van Johannes de Doper.